Zespół suchego oka

Zespół suchego oka (ZSO) to przewlekła choroba cywilizacyjna, obecnie coraz częstsza. W naszym kraju na schorzenie to cierpi już aż 20-25% (!) a chorobowość rośnie wręcz z roku na rok.

Objawy Zespołu Suchego Oka

Najczęstsze objawy ZSO:

• uczucie piasku pod powiekami,

• nadmierne łzawienie,

• zmęczenie oczu

• podrażnienie,

• pieczenie,

• przejściowe zamglenie widzenia.
  

Niekiedy też występuje światłowstręt oraz swędzenie oczu.

Cechą charakterystyczną ZSO jest zróżnicowane nasilenie dolegliwości w zależności od pory dnia, a także w efekcie działania czynników drażniących, takich jak zapylone lub suche powietrze, dym, suchy wiatr.

Zespół suchego oka jest schorzeniem przewlekłym, wymaga stałej opieki i łagodzenia objawów.

 

Przyczyny ZSO

Główną przyczyną ZSO jest zanieczyszczenie środowiska, przede wszystkim zła jakość powietrza. Ważnym czynnikiem etiologicznym jest też przewlekłe stosowanie niektórych leków. Statystycznie częściej chorują kobiety w okresie menopauzy, osoby przebywające w klimatyzowanym środowisku – w pomieszczeniach czy samochodach. Powstawaniu suchości oka bardzo sprzyja spędzanie czasu przed monitorem. Wpatrując się w ekran, odruchowo wstrzymujemy mruganie, a więc nawilżanie powierzchni oka filmem łzowym, potocznie zwanym łzami.

Film łzowy to emulsja złożona z trzech warstw: lipidowej (zewnętrznej), wodnej (środkowej) i mucynowej (wewnętrznej). Łzy nawilżają, odżywiają, chronią i oczyszczają przednie powierzchnie oka: spojówkę i rogówkę.

Zespół suchego oka występuje najczęściej w związku z zaburzeniami związanymi z filmem łzowym:

• Zaburzeniami gruczołów łzowych – zmniejszonego wydzielania łez,

• Zaburzonej funkcji gruczołów Meiboma – nadmiernego parowania.

Może też być efektem zmian spowodowanych uszkodzeniem spojówki (komórek odpowiedzialnych za produkcję mucyn).

ZSO może występować samoistnie albo jako schorzenie wtórne w przebiegu zespołu Sjogrena, reumatoidalnego zapalenia stawów, miejscowych alergii ocznych, trądzika różowatego czy przewlekłego zapalenia brzegów powiek.

 

Leczenie zespołu suchego oka

Leczenie ZSO jest zróżnicowane w zależności od przyczyn.

Jako terapia pierwszego rzutu standardowo wybiera się krople nawilżające bez substancji drażniących (konserwanty). Jeśli przyczyną ZSO są zaburzenia funkcji gruczołów Meiboma stosowane są suche termiczne okłady z użyciem przeznaczonych do tego masek i masaż, które stymulują wydzielanie lipidów do filmu łzowego. Natomiast w przypadkach, gdy główną przyczyną jest nadmierne odparowywanie łez, wybiera się techniki mechaniczne oraz czyszczenie rzęs.

Zdarzają się przypadki gdy zalegająca wydzielina w gruczołach jest tak gęsta, że trudno ją usunąć podczas masażu powiek. Można wtedy wykonać zabieg mechanicznej ekspresji gruczołów Meiboma. Zabieg polega na wyciskaniu zalegającej wydzieliny z brzegów powiek specjalną pęsetą. Zabieg jest nieinwazyjny, ale wymaga precyzji, dlatego rekomendowane jest wykonywanie go w warunkach ambulatoryjnych, gdzie lekarz ma dostęp do lampy szczelinowej. Ciepłe suche okłady przeznaczonymi do tego maskami (stosujemy dwa typy masek: Bruder i i-Relief) mają funkcje wspomagające, ułatwiają przeprowadzenie samego zabiegu.

Tam, gdzie problemem jest nadmierne odparowanie, stosuje się techniki mechaniczne. Dobre efekty daje soniczne czyszczenie rzęs oraz masaż ujść gruczołów Meiboma przeznaczonym do tego urządzeniem. Poza poprawą stanu brzegów powiek w efekcie dokładnego wyczyszczenia rzęs z zalegającej wydzieliny uzyskuje się odblokowanie ujść gruczołów Meiboma, co znacznie poprawia ich opróżnianie, w ten sposób zwiększając zawartość lipidów w filmie łzowym. Zabieg jest nieinwazyjny i delikatny, przypomina czyszczenie zębów elektryczną szczoteczką.

Dwa omówione wyżej zabiegi wzajemnie się uzupełniają i przy przewlekłym przebiegu choroby wymagają powtarzania.

Jeśli objawy są nasilone, wykonuje się natomiast zabieg zamknięcia kanalików łzowych z użyciem żelowych zatyczek, dzięki którym powstrzymywany jest odpływ łez.